1η Απριλίου 1955: ο αγώνας της ΕΟΚΑ σφραγίζει για πάντα την ελληνικότητα της Κύπρου
του Κώστα Καρδαρά
Προέδρου της Νομαρχιακής Επιτροπής Καρδίτσας του ΛΑ.Ο.Σ.
Προέδρου του Ιατρικού Συλλόγου Καρδίτσας
«Τούτος δεν είναι πόλεμος, τούτη δεν ειν’ αμάχη
Εδώ γίνονται ήρωες τ’ αμούστακα παιδιά».
από το τραγούδι «Πρώτη τ’ Απρίλη» του Αντρέα Αντρέου
Η Κύπρος, το ηρωικό και πολύπαθο προκεχωρημένο φυλάκιο του Ελληνισμού, έχει καταγράψει ανεξίτηλα την ελληνικότητά της στις δέλτους της ιστορίας, με κρουνούς αίματος που έχυσαν τα παιδιά της για να αποκτήσουν ή να κρατήσουν την εθνική τους ελευθερία. Η κορυφαία στιγμή των εθνικών αγώνων των Κυπρίων και από τα λαμπρότερα στιγμιότυπα της εποποιίας ολόκληρου του Ελληνισμού μέσα στις χιλιετηρίδες, είναι η νικηφόρα εξέγερση και ο τετραετής επαναστατικός αγώνας της ΕΟΚΑ εναντίον των Άγγλων κατακτητών που ξεκίνησε την 1η Απριλίου 1955.
Το 1878, η Κύπρος «παραχωρήθηκε» από την Τουρκία στην Αγγλία έναντι του αντιτίμου των 88.000 λιρών περίπου ετησίως, έως το 1923 όταν η Τουρκία παραιτήθηκε από κάθε δικαίωμά της στο νησί (τώρα το πού βρήκε αργότερα δικαιώματα, είναι μια μεγάλη ιστορία λαθών και προδοσίας). Οι Κύπριοι από την πρώτη στιγμή της Αγγλικής κατοχής και καθ’ όλη τη διάρκειά της, συνέχισαν τους αγώνες της Τουρκοκρατίας για την αποτίναξη του ζυγού, με αίτημα όχι απλώς την απελευθέρωση αλλά την Ένωση της Κύπρου με τη μητέρα Ελλάδα.
Την 15η Ιανουαρίου 1950, παρά την αντίδραση των Άγγλων, η Εκκλησία της Κύπρου διοργάνωσε ανοικτό, επώνυμο και ενυπόγραφο δημοψήφισμα για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Παρά την αγγλική τρομοκρατία, το 95,7% των ψηφοφόρων υπέγραψαν την αξίωση της Ενώσεως. Παρά την διεθνοποίηση του Κυπριακού ζητήματος και τις υποσχέσεις που είχε δώσει στο παρελθόν, η Βρετανία όχι μόνο δεν συναίνεσε στην αυτοδιάθεση της Κύπρου και την Ένωση με την μητέρα Ελλάδα, αλλά αντίθετα εντατικοποίησε τους κατασταλτικούς της μηχανισμούς.
Ήταν ώριμες οι συνθήκες για την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα. Ο Θεός της Ελλάδος, όρισε την ώρα αυτή να βρεθεί στα ηνία του αγώνα ένας χαρισματικός ηγέτης, ο συνταγματάρχης Γεώργιος Γρίβας. Βετεράνος όλων των πολέμων της εποχής του, ξεκίνησε με το ψευδώνυμο Διγενής την οργάνωση του απελευθερωτικού αγώνα από το μηδέν. Το βάρος του ανέλαβε η σχετικά ολιγομελής και ελλιπώς εξοπλισμένη οργάνωση που ίδρυσε, η Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ) όπως ονομάστηκε, ένα όνομα που έμελλε να περάσει στη σφαίρα του θρύλου. Αποτελούμενη κυρίως από απειροπόλεμους ενθουσιώδεις μαθητές και νεαρούς Κύπριους με ελάχιστα έμπειρα στελέχη και κάτω από την στιβαρή καθοδήγηση του Διγενή, η ΕΟΚΑ κατάφερε να γίνει το υπόδειγμα της πλέον επιτυχημένης διεθνώς επαναστατικής κινήσεως.
Την 1η Απριλίου 1955, όπως ευφυώς είχε ορίσει ο Διγενής, ο αγώνας ξεκίνησε ξαφνικά σε πολλά σημεία ταυτοχρόνως. Δολιοφθορές, εκρήξεις, επιθέσεις εναντίον στρατιωτικών στόχων δημιούργησαν μία κόλαση που παρέλυσε την αγγλική μηχανή. Με πολλές και επίλεκτες δυνάμεις, με πεπειραμένους διοικητές και στελέχη, με βία εναντίον του αμάχου πληθυσμού, εκτελέσεις, βασανιστήρια, εξαγορά συνειδήσεων και προδοσίες, προσπάθησε η αποικιοκρατία να αναχαιτίσει τον απελευθερωτικό αγώνα.
Μνημεία της βαρβαρότητας και της θηριωδίας των Άγγλων αποικιοκρατών αλλά και του ανυπέρβλητου ηρωισμού των αγωνιστών της ΕΟΚΑ μένουν στους αιώνες οι Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας με τα φυλακισμένα μνήματα στο προαύλιό τους, ο αχυρώνας του Λιοπετριού που έγινε τόπος του ολοκαυτώματος των ηρώων της ΕΟΚΑ, η θρασύδειλη πυρπόληση του κρησφύγετου του ιδανικού ήρωα Γρηγόρη Αυξεντίου, τα βασανιστήρια και οι εκτελέσεις ανηλίκων ή νεότατων αγωνιστών και τόσα ακόμη που γέμισαν με καταιγιστικούς ρυθμούς την τετράχρονη περίοδο του αγώνα.
Μέσα σε 4 μόλις χρόνια, το 1959, η Αυτοκρατορία λύγισε και αναγκάστηκε να παραχωρήσει στην Κύπρο την ανεξαρτησία της. Μια σειρά μειοδοσιών και γιες-σερισμών τόσο του Ελλαδικού όσο και του Κυπριακού κατεστημένου, κατάφερε να μετατρέψει τη νίκη σε ένα καταστροφικό (όπως άλλωστε αποδείχθηκε) συμβιβασμό μιας ευάλωτης και ψευδεπίγραφης ανεξαρτησίας, έρμαιης των διεθνών πιέσεων και δολοπλοκιών.
Η επέτειος της ενάρξεως του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ, η 1η Απριλίου 1955, αποτελεί το φωτεινό ορόσημο του πάθους των Ελλήνων για την ελευθερία και των αγώνων για την απόκτησή της. Συμβολίζει συνάμα, το θρίαμβο του πνεύματος πάνω στην ύλη και του φρονήματος πάνω στην βία και την βαρβαρότητα. Συγχρόνως, μας θυμίζει στο διηνεκές τον ηρωισμό, τους αγώνες και τις θυσίες της πολύπαθης αυτής ακριτικής έπαλξης του Ελληνισμού, αγώνες που μέχρι σήμερα δεν έχουν βρει τη δικαίωσή τους, αγώνες που είναι καθήκον μας να τιμήσουμε και να δικαιώσουμε.
